De glimlach op het spoor
Uitgebracht op
Bijgewerkt op
Wie tot een drietal jaren geleden met 's lands favoriete maatschappij spoorde, kon er bezwaarlijk aan ontkomen: een glimlach was alomtegenwoordig. Ze maakte haar opwachting op de perrons, in de stationshallen, tijdens de tocht en sierde menig aanplakbiljet. Niet de vluchtige lach van een toevallige voorbijganger, nee, een zorgvuldig vormgegeven gezichtsuitdrukking. Verwerkt in een stippellijn die als een rode draad doorheen de NMBS kronkelt.
Dat dit geen speling van het lot was, hoeft geen betoog. Het is de goed gedijde vrucht van een campagne opgezet door een warenkondeberding11 Gekend als reclamebureau in de gangbare taal, en daarvoor als een propagandakantoor, voor propaganda haar negatieve bijklank kreeg. die ten doel had de NMBS op welwillende wijze met de wereld te laten spreken. Het grijpbare resultaat hiervan was de huisstijl Simply positive, die van 2016 tot 2022 het gelaat der spoorwegen bepaalde. Daarom dopen we deze tijdspanne de Positieve periode van de NMBS.
De huisstijl?
Het woord huisstijl verraadt zijn eigen betekenis: de stijl van het huis. Dat huis moeten we ter ore nemen zoals in huiswijn: het gaat om iets kenmerkends en unieks voor een bedrijf.
De reclamewereld spreekt vandaag liever van een merkidentiteit, een begrip dat verder reikt. Als de huisstijl het uiterlijke, het gelaat van een bedrijf is, dan is de merkidentiteit de persoon: het uiterlijk is er een deel van, maar het karakter evenzeer. De merkidentiteit omvat niet enkel het visuele, maar ook de taalkeuze, de manier van communiceren en zelfs het gedrag van de medewerkers. Maar wij zijn geen reclamemakers: we houden het op huisstijl.
Wagen we ons toch nog even in die wereld, dan leren we dat een huisstijl de praktische uitvoering van een dieperliggende filosofie is: de vormstrategie. Dat is een recept dat in wezen dicteert welk gevoel een merk dient op te roepen. Een filosofie zijnde, houdt een vormstrategie zich niet bezig met wereldse zaken als beeldmerken, kleuren of stafslagen.22 Ook wel gekend als lettertypes. Het is de huisstijl die deze zweverige idealen omzet in tastbare zaken.
Op weg terug naar de grond van deze hogere sferen merken we dat de grens tussen huisstijl en vormstrategie vaag is. Een huisstijl kan immers tijdelijk een andere gedaante aannemen, bijvoorbeeld tijdens een campagne. Waar eindigt de vaste, voortdurende stijl en waar begint een campagne? Wat als de huisstijl zich voegt naar de mode, maar de onderliggende vormstrategie dezelfde blijft? Beperken we de NMBS-huisstijl tot het logo en de blauwe kleur, dan is die al een hele poos onveranderd gebleven. Als elke kleine verandering in de grootte der letteren op aanplakbiljetten een nieuwe stijl is, dan is die er om een haverklap.
Al deze moeilijke vragen kunnen we omzeilen door er geen antwoord op te zoeken. We richten onze blik eenvoudigweg op de campagne Simply positive en de bijhorende beeldtaal, die al dan niet een huisstijl is. Die stijl was bij de NMBS waar te nemen in zaken zoals het drukwerk, de affiches, de website, de automaten, de uniformen en de opschriften in de statiën.
Een gebied blijft opvallend onaangeroerd door huisstijlen of vormstrategieën: de huid van het rollend materieel. De treinen dragen sinds de recentste eeuwwisseling varianten van de livrei „New Look”.33 Huisstijlen in het openbaar vervoer van België Over die livreien later wellicht meer, maar voor nu laten we ze buiten beschouwing.
Verder lezen
Als u interesse hebt in dit stuk, zal Baanbrekend design der hand van Arjan den Boer u evenzeer behagen. Daarin overloopt hij het ontstaan en de ontwikkeling van huisstijlen van verschillende Europese spoorwegondernemingen.
Den Boer schreef dit voor zijn online tijdschrift Retours, dat in zijn geheel het lezen waard is. Weet u niet waar te beginnen, dan zijn enkele aanraders Rechtlijnig reizen, Die Winterreise en Simpele elegantie. In eigen woorden stelt Den Boer „Retours is een digitaal magazine over het raakvlak tussen spoorweggeschiedenis, vormgeving en fotografie”.
Andere interessante boeken die min of meer relevant kunnen zijn:
- 150 jaar Nederlandse Spoorwegaffiches door Arjan den Boer (dezelfde als van Retours), 2011, Uitgeverij Thoth.
- Sporen in België: 175 jaar spoorwegen 75 jaar NMBS, Bart van der Herten, 2001, Universitaire Pers Leuven.
- Affiches op het spoor: Spoorwegaffiches in België 1833-1985, Pieter Neirinckx, 2006, Lannoo.
Het beeldmerk
Het bekende beeldmerk van de NMBS verdient ooit zijn eigen, uitvoerige verhaal. Hier volstaat het om vast te stellen dat het, een kind van het jaar 1936, een onwaarschijnlijke standvastigheid heeft. Dat het al bijna negentig jaar de waan van de dag overleeft, is des te meer bewijs voor zijn tijdloosheid.
Geboorte van een glimlach
Met de ingang van het jaar 2016 brak ook voor de NMBS een nieuwe periode aan: reclamebureau Famous kwam in dienst als vaste communicatiepartner.44 Reclamebureau Famous haalt NMBS binnen, De NMBS kiest voor FAMOUS Een viertal maanden later, eind maart, trokken de mondhoeken omhoog en zie daar, een glimlach betoverde de NMBS haar ijzeren gelaat. De geboorte van een huisstijl.
Geen kerstster om de pers tot bij deze geboorte te leiden. Waar de grote kranten er geen ruchtbaarheid aan gaven, verscheen een geboortekaartje wel in PUB (People Unified Around Brands), een vakblad voor de reclamewereld.55 Baseline, nu ook zonder woorden… Een literair meesterwerk is anders: PUB nam grotendeels de persmededeling66 NMBS en FAMOUS presenteren de eerste baseline zonder woorden van Famous over. In deze mededeling wordt de vormstrategie als volgt samengevat:
„Simply positive” vat de richting die NMBS uitwil goed samen. En dat start bij communicatie. Om het merk te kunnen versterken vanuit de basis hebben we dan ook bewust een breuk gecreëerd met de voormalige merkidentiteit. De baseline, het logo, de kleuren, de tone-of-voice: elk onderdeel werd herbekeken en getoetst aan de „simply positive”-test.
Een beeld zegt meer dan duizenden woorden aldus het adagium. Dan volgt mogelijkerwijs dat er ontelbare woorden nodig zijn om een beeld te beschrijven. Laten we ons daar niet aan wagen: de huisstijl is een visueel gegeven, dus hieronder staat de beeldtaal zelf. De persmededeling ging gepaard met een aantal sfeerbeelden en enkele beelden van de eerste reclamecampagne in de nieuwe stijl. Deze laatste had tot doel de ticketformule Go Unlimited in de verf te zetten.
De fundering van deze stijl is de basislijn: een parelsnoer van stippen die als een rode draad doorheen de communicatie loopt, steeds geflankeerd door een subtiele, maar duidelijke glimlach. Een bijkomend element is eenvoudige tekst, waarbij accenten gelegd worden door tekstmarkeringen in opvallende kleuren. Veelgebruikt is ook de eenvoudige en subtiele achtergrondkleur, maar zoals later zal blijken is dit geen vast gegeven.
Klik om de lijst van mensen te zien die hier aan gewerkt hebben.
Huisstijl Katrien Bottez (creatief directeur), Laurent Dochy (creatief directeur), Elisabeth Roelandt (strategie), Fred Lateur (creatieve ploeg), Lotte Neirynck (creatieve ploeg), Tessa Persoons (creatieve ploeg), Annick Danckers (projectleider), Naïké Van Hulle (merkverantwoordelijke).
Reclamecampagne Katrien Bottez (creatief directeur), Laurent Dochy (creatief directeur), Elisabeth Roelandt (strategie), Jonathan Detavernier (strategie), Iwein Van De Vijver (creatieve ploeg), Tom Jacobs (creatieve ploeg), Jolien Elegeert (creatieve ploeg), Luc Shih (creatieve ploeg), Chiara Scherpereel (creatieve ploeg), Annick Danckers (projectleider), Geraldine Poncelet (projectleider), Naïké Van Hulle (merkverantwoordelijke), Carola Michiels (zakelijk directeur), Lotte Neirynck (ontwerp), Fred Lateur (ontwerp), Kristof Luyckx (ontwerp, animatie)
De mensen achter de glimlach
Achter elk werk van een reclamebureau, hoe groots ook, schuilen uiteindelijk de pennen en muisklikken van mensen. Het zoeken naar deze mensen kan bezwaarlijk een speurtocht genoemd worden: de persmededeling bevat een lijst met namen. Kenmerkend voor de schepzame of creatieve ambachten is dat de lieden een portfolio samenstellen: een overzicht van hun werk. Dit als (deel van) een curriculum vitae. Voor ons interessant is dat deze portfolio’s77 Folio is de ablatief enkelvoud van folium, het meervoud zou dan foliis zijn. nogal eens bijkomend beeldmateriaal bevatten.
Voor deze huisstijl is een der leden van de scheppende ploeg Lotte Neirynck.88 https://northdesign.be/Nmbs Op haar eigen site beweert ze samen met Fred Lateur de nieuwe stijl ontwikkeld te hebben.
Of deze stijlgids daadwerkelijk in druk verschenen is, blijft onbekend. Als het meer dan een concept is, dan is de gids niet toegankelijk voor het publiek. De flarden die we te zien krijgen, bevestigen wat we al wisten: de basislijn met glimlach, het kleurenpalet en de tekstmarkeringen.
Het sfeerbord dat daarop volgt, is ook het bekijken waard. Dit toont de nieuwe stijl toegepast op een aantal plaatsen, zoals automaten, uniformen, kaartjes, enzovoort.
De bekoring van een sfeerbord aan de wieg van een nieuwe stijl schuilt in de blik die het ons gunt in de geest van de scheppers van die stijl. Het openbaart hoe zij destijds het gebruik van de nieuwe stijl voor ogen hadden. Schier een decennium later kunnen we de werkelijkheid spiegelen aan de oorspronkelijke voornemens.
Eenieder die in de Positieve periode spoorde, stelde evenwel vast dat de werkelijke gedaante van de uniformen, kaartjes en automaten anders getooid was. Hieronder ziet u hoe deze zaken er daadwerkelijk uitgezien hebben.
.jpg){kind=link}
Tot slot bevat Neirynck haar site een aantal verdere illustraties van de stijl:
Ga limietloos
Naast het lanceren van de stijl werd ook meteen een campagne gestart in de nieuwe stijl, om de kaarten Go Unlimited te promoten. Een van de mensen die aan deze campagne werkte, is Kristof Luyckx.1010 https://www.kristofluyckx.be/commercial#/gounlimited/ Deze campagne ging ook gepaard met bewegende beelden, waarvoor ik u doorstuur naar Luyckx' website. Daarnaast ook twee varianten die we nog niet eerder zagen uit de campagne 2016-2017:
Een jaar later is de campagne opnieuw opgezet1111 https://www.kristofluyckx.be/go-unlimited-2, met vernieuwde beelden.
Affiches voor de eerste campagne in 2016 zijn ook beschikbaar in de digitale erfgoedbibliotheek van Train World met objectnummers 10664, 10659, 10657, 10658, 10661, 10662, 10663 en 10660.
In 2018 werd de campagne opnieuw herhaald. U kan deze zien via objecten 11134, 11133, 11125 en 11128.
Campagnes
Hieronder volgt een lijst van allerlei campagnes die sinds het invoeren van de nieuwe stijl gevoerd zijn. Sommige hebben een woordje uitleg, maar andere zijn slechts voorzien van beeldmateriaal ter illustratie van de nieuwe stijl.
Daguitstappen
In het voorjaar van 2016, mogelijk rond maart, werd getracht een formule van de NMBS gericht op korte uitstapjes onder de aandacht te brengen. Dit zijn de kaarten bestempeld als een B-Dagtrip, een combiticket voor zowel trein als toegang. Deze formule verscheen voor het eerst in 1990, en ruimde in 2021 plaats voor het Discovery Ticket waar met een toegangskaart een treinkaart met korting gekocht kan worden.1212 De B-Dagtrip is niet meer, leve het Discovery Ticket
Er is overigens geen uitsluitsel of de uitvoering van deze campagne in handen lag van Famous. De verschijningsdatum en stijl wijzen wel sterk in die richting.
Relevante objecten uit de erfgoedbank zijn: 10651, 10652, 10653, 10654, 10655 en 10656.
Feestbeesten
Eind juni 2016, net voor de zomervakantie, werd een campagne georganiseerd ter aanprijzing van de zogenaamde festivaltreinen: bijzondere diensten die reizigers van en naar vele zomerse muziekfeesten brachten.1313 Party animals nemen de festivaltrein Er hoorde ook een online spel bij de campagne waar de vaardigste spelers kans maakten op kosteloze vervoersbewijzen. Merk op dat de kwaliteit van deze beelden niet fameus1414 Enige gelijkenis met Famous is toevallig is.
Relevant op de digitale erfgoedbank van Train World zijn objectnummers 11151, 11154 en 11156.
Voor het zomerseizoen van 2017 werd een gelijkaardige campagne gevoerd. De affiches verschillen wat in uitvoering: de achtergrondkleur is verdwenen en de dieren zijn anders. U kan ook deze affiches bekijken op de erfgoedbank onder objectnummers 11989, 11654 en 11655.
Klik om de lijst van mensen te zien die gewerkt hebben aan de eerste campagne.
Katrien Bottez (creatief directeur), Laurent Dochy (creatief directeur), Jonathan Detavernier (online strategie), Michiel Keser (creatieve ploeg), Olivier Maquenne (creatieve ploeg), Steven Janssens (creatieve ploeg), Chiara Scherpereel (creatieve ploeg), Diederik Jeangout (creatieve ploeg), Luc Shih (creatieve ploeg), Yago Partal (tekenaar), Ken Wuytac (ontwerper), Kristof Luyckx (tekenaar spel), David Viaene (ontwikkelaar), Kevin Peters (ontwikkelaar), Annick Danckers (projectleider), Bart De Bock (projectleider), Naïké Van Hulle (merkverantwoordelijke).
Ongewone dagdagelijkse dingen
Voor de week van de mobiliteit 2016 (16 tot en met 22 september) lanceerde de NMBS een campagne1515 FamousGrey & NMBS laten mensen niet-alledaagse dingen zien op hun dagelijkse traject om mensen te wijzen op ongewone of bizarre dingen langsheen veelgebruikte trajecten.
U kan zelf de boekjes in pdf-formaat lezen voor de trajecten waarvoor ze gemaakt zijn. Daar is de huisstijl goed te zien: de buitenkant van de boekjes vallen mooi in gareel: de basislijn, de kleuren en de tekstmarkering. Ook interessant is de binnenkant van de boekjes, om te zien hoe de stijl wordt toegepast in een meer tekstuele omgeving.
Klik om de lijst van mensen te zien die hier aan gewerkt hebben.
Katrien Bottez (creatief hoofddirecteur), Laurent Dochy (creatief directeur), Eva De Jockheere (creatieve ploeg), Catheline Leroy (creatieve ploeg), Christophe Vekeman (schrijver), Anne-Cécile Collignon (schrijver), Annick Danckers (projectleider), Katrien Dupon (projectleider), Naïké Van Hulle (merkverantwoordelijke), Lauwri De Pater (ontwerper), Ken Wuytack (webontwerper), Arno Van Biesen (ontwikkelaar), Marja Donkers (drukproductie), Ingrid Deuss (kunstkoper), Margaux Grossen (kunstkoper), Jimmy Kets (fotograaf), Franco Scaramuzza (opmaak).
Winkelen voor Kerstmis
Met video, radio, en beelden probeerde men mensen aan te sporen te gaan winkelen in de kerstperiode met de trein.1616 Vlotter kerstshoppen met NMBS
Klik om de lijst van mensen te zien die hier aan gewerkt hebben.
Katrien Bottez (creatief hoofddirecteur), Ad van Ongeval (creatief directeur), Jeremie Goldwasser (creatief directeur), Jolien Elegeert (creatieve ploeg), Luc Shih (creatieve ploeg), Anne-Cécile Collignon (creatieve ploeg), Annick Danckers (projectleider), Naïké Van Hulle (merkverantwoordelijke), Carola Michiels (zakelijk directeur), Kristoff Luycks (tekenaar).
Luchthaventrein
Het doel hiervan is reizigers aansporen de trein te nemen naar de luchthaven.1717 http://markoleus.com/portfolio-view/nmbs/
Klik om de lijst van mensen te zien die hier aan gewerkt hebben.
Johan Van Oeckel (kunstdirecteur), Laurens Groven (grafisch ontwerp), Elke Broothaers (kunstdirecteur), Naïké Van Hulle (merkverantwoordelijke), Annick Danckers (projectleider).
Halveren van het station
April 2018 was het toneel van een veldtocht voor het roemen des weekendbiljets. De opzet bestond er uit de reiziger ervan te doordringen dat het slechts de helft kost van een kaart aan standaardtarief. Om dit denkbeeld kracht bij te zetten, splitst het reclamedrukwerk de namen van stations in twee.
Klik om de lijst van mensen te zien die hier aan gewerkt hebben.
Peter Ampe (creatief hoofddirecteur), Geert De Rocker (creatieve ploeg), Tom Berth (creatieve ploeg), Olivier Roland (schrijver), Hugues Van Den Steen (schrijver), Eva De Jonckheere (schrijver), Coppelia de Crane d’Heysselaer (strategisch planner), Vincent Vandam (merkverantwoordelijke), Naïké Van Hulle (zakelijk directeur), Liedewij Verbiest (relaties met het publiek).
Hoffelijkheid
Ook in de grasmaand van datzelfde jaar vernieuwde de NMBS de taferelen die de reiziger aan de gebruiken der hoffelijkheid moeten herinneren.1818 https://www.kristofluyckx.be/nmbs-welkom, https://snoekx.com/NMBS en NMBS hangt nieuwe bordjes over hoffelijkheid op De nieuwe gedaanten van de opschriften manen de reizigers tot wellevendheid. De taferelen verschijnen zowel in horizontale opschriften voor in de spoorwagens als in erventrouwe aanplakbiljetten.
Erfgoedobjecten zijn 11118, 11122, 11121, 11119, 11123, 11120.
Geen agressie meer
Een campagne om het onheus bejegenen van het personeel tegen te gaan zag het levenslicht in de slachtmaand van het jaar des Heren 2018.1919 NMBS pakt uit met opvallende anti-agressiecampagne, NMBS-campagne roept op om agressie tegen medewerkers te stoppen en Meer gevallen van agressie tegen treinpersoneel, NMBS lanceert campagne Opvallend aan deze onderneming is het ontbreken van de basislijn en aansluitende glimlach, het fundament van de huisstijl. Gezien het voorwerp der campagne zal die weglating geen verrassing zijn. Het beeldmerk, de domeinnaam en de tekstmarkering laten evenwel geen twijfel bestaan over de afkomst.
Relevant objecten in de erfgoedbank zijn 11511, 11512, 11518, 11516, 11514 en 11519.
De sluiptrein
In mei 2019 werd een campagne gelanceerd om de S-trein te promoten.2020 FamousGrey en NMBS sluipen van trein naar bioscoop Het interessantste hier is dat er een deel van sommige affiches in het blauw is, hetgeen later nog veel vaker zal voorkomen.
Klik om de lijst van mensen te zien die hier aan gewerkt hebben.
Peter Ampe (creatief hoofddirecteur), Catheline Leroy (creatieve ploeg), Bart Van Goethem (creatieve ploeg, schrijver), Gwennaëlle Biernaux (merkverantwoordelijke), Barbara Van Huis (zakelijk directeur).
Een aangename reis
In februari 2020 werd een „imagocampagne” gestart waarbij de reiziger een aangename reis toegewenst werd door het personeel van de maatschappij. Qua stijl is deze campagne in lijn met de rest: er zijn geen noemenswaardige vernieuwingen.
Klik om de lijst van mensen te zien die hier aan gewerkt hebben.
Peter Ampe (creatief hoofddirecteur), Eva Dejonckheere (creatieve ploeg), Catheline Leroy (creatieve ploeg), Tom Berth (creatieve ploeg), Geert De Rocker (creatieve ploeg), Zoe De Priester (creatieve ploeg), Diederik Jeangout (creatieve ploeg).
Een nieuwe communicatiepartner
Vanaf 2020 koos de NMBS een nieuwe gezel2121 NMBS en TBWA samen op de trein voor haar communicatienoden: TBWA.2222 TBWA is een letterwoord bestaande uit de eerste letters van de namen van de oprichters NMBS zegt de vruchten van het werk met Famous te kunnen smaken, maar wisselvalligheid is nu eenmaal eigen aan aanbestedingen. Een wissel van de wacht, die bijna onvermijdelijk een nieuwe stijl met zich zal meebrengen. In dit gewrocht beschouwen we dan ook slechts deel van het werk van TBWA: we houden op als de stijl wijzigt.
Hallo België
De eerste campagne die door TBWA op poten gezet is, droeg de naam Hello Belgium.2323 Lancering ‘Hello Belgium Railpass’, de gratis treinkaart met twaalf treinritten en https://dominiquepiccinato.com/nmbssncb-belgium Dit is de campagne voor de pas met twaalf kosteloze treinritten die de overheid uitgedeeld heeft tijdens het heersen van de volksziekte corona.
De huisstijl is hier grotendeels aangehouden, met enkele kleine afwijkingen. De tekstmarkering valt net wat ruimer rond de woorden dan ervoor, bijvoorbeeld aan het begin en einde van de zin. Hiervoor was het kenmerkend dat de tekstmarkering de letters strak omspande.
Andere varianten bestaan ook:
Klik om de lijst van mensen te zien die hier aan gewerkt hebben.
Dominique Libert (fotograaf), Lina Akbarzadeh (kunstregisseur).
De vuilnisbak
In juni 2020 komt een tweede campagne: ditmaal om het deugdelijk sorteren van afval aan te moedigen.2424 NMBS lanceert communicatiecampagne om selectieve afvalinzameling in haar stations te versterken Aanleiding was de plaatsing van sorteerbakken in zeventig stations.
Stilistisch is deze campagne van belang omdat zij de huisstijl zonder noemenswaardige afwijkingen volgt, schier een schoolvoorbeeld. Toch gaat het om een der laatste uitgaven in deze huisstijl. Merk op dat onderstaande afbeeldingen slechts in ondermaatse kwaliteit beschikbaar zijn.
Allerlei
Hier nog een aantal publicaties van de sociale media van de NMBS die de huisstijl gebruiken.
Tot slot nog drie prenten gedeeld op de sociale media van de treinmaatschappij:
Aan elke lach komt een einde
Eind 2021 wordt de stijl wat aangepast: de basislijn met glimlach verdwijnt. Daarna, in mei 2022 beginnen we een nieuwe stijl te zien: een witte rand rond de affiche en een blauwe strook bij het logo.
In een toekomstig stuk gaan we dieper in op deze nieuwe stijl.
Belangrijk
Alle beelden in dit gewrocht zijn auteursrechtelijk beschermd tenzij anders aangegeven.
- Gekend als reclamebureau in de gangbare taal, en daarvoor als een propagandakantoor, voor propaganda haar negatieve bijklank kreeg. ↩
- Ook wel gekend als lettertypes. ↩
- Huisstijlen in het openbaar vervoer van België ↩
- Reclamebureau Famous haalt NMBS binnen, De NMBS kiest voor FAMOUS ↩
- Baseline, nu ook zonder woorden… ↩
- NMBS en FAMOUS presenteren de eerste baseline zonder woorden ↩
- Folio is de ablatief enkelvoud van folium, het meervoud zou dan foliis zijn. ↩
- https://northdesign.be/Nmbs ↩
- Getest in 2019, en breed uitgerold in 2020. ↩
- https://www.kristofluyckx.be/commercial#/gounlimited/ ↩
- https://www.kristofluyckx.be/go-unlimited-2 ↩
- De B-Dagtrip is niet meer, leve het Discovery Ticket ↩
- Party animals nemen de festivaltrein ↩
- Enige gelijkenis met Famous is toevallig ↩
- FamousGrey & NMBS laten mensen niet-alledaagse dingen zien op hun dagelijkse traject ↩
- Vlotter kerstshoppen met NMBS ↩
- http://markoleus.com/portfolio-view/nmbs/ ↩
- https://www.kristofluyckx.be/nmbs-welkom, https://snoekx.com/NMBS en NMBS hangt nieuwe bordjes over hoffelijkheid op ↩
- NMBS pakt uit met opvallende anti-agressiecampagne, NMBS-campagne roept op om agressie tegen medewerkers te stoppen en Meer gevallen van agressie tegen treinpersoneel, NMBS lanceert campagne ↩
- FamousGrey en NMBS sluipen van trein naar bioscoop ↩
- NMBS en TBWA samen op de trein ↩
- TBWA is een letterwoord bestaande uit de eerste letters van de namen van de oprichters ↩
- Lancering ‘Hello Belgium Railpass’, de gratis treinkaart met twaalf treinritten en https://dominiquepiccinato.com/nmbssncb-belgium ↩
- NMBS lanceert communicatiecampagne om selectieve afvalinzameling in haar stations te versterken ↩